Lange termijnpijn
Zorgen over zorgen over zorgen.
"Ik wist niet dat mensen zich zorgen maakten over windmolens" zei een jonge deelneemster aan een inwonersavond over energiebeleid.
Er was gesproken over gezondheidseffecten van laagfrequent geluid. Over slagschaduw die over huizen valt. Over PFAS als smeermiddel in de turbines. Ze had windmolens zelf niet zo als probleem gezien, eerder als teken van vooruitgang misschien wel. De avond gaf haar nieuwe inzichten over de zorgen en emoties die er leefden rondom windmolens.
Gezondheidseffecten zijn belangrijk: vooruitgang moet betekenen dat we mensen niet schaden met technologische ontwikkelingen. En invloed van geluid en slagschaduw van windmolens op mens en natuur moet beperkt worden. Daarom zijn er ook regels in de maak die deze zorgen erkennen en proberen, zo goed mogelijk, de publieke waarden die daaronder liggen te beschermen.
Maar er was wel erg veel tijd voor het bespreken van die specifieke, lokale zorgen. We spraken niet over andere zorgen: zorgen over of we genoeg doen aan klimaatverandering, zorgen over of klimaatverandering niet ons leven op aarde onleefbaar maakt, zorgen over watertekort, over watersnood, over voedseltekort, over burgeroorlogen, over klimaatvluchtelingen, over politieke instabiliteit, economische schade, onverkoopbare huizen, geen toekomst voor je kinderen zien, te weinig doen, verwijten krijgen, jezelf dingen ontzeggen terwijl anderen gewoon hun leven leiden.
Hoe erkennen we al die zorgen?
Hoe kun je die lange termijnzorgen - die vaak sluimeren onder het oppervlak, maar wel zorgen dat je (en ik) af en toe 's nachts wakker schrikt - een plek geven in een besluitvormingstraject over windmolens? Want laten we eerlijk zijn, we gaan met dit ene plan of project die zorgen niet wegnemen. Maar als we het er hier niet over hebben? Waar dan?
Hier ligt de kern van mijn frustratie: we besteden veel aandacht aan directe, lokale zorgen - begrijpelijk en terecht - maar nauwelijks aan de langetermijn, globale zorgen waar die windmolens juist een antwoord op proberen te zijn. Het is alsof we uitgebreid bespreken of de pleister goed plakt, terwijl de wond eronder doorbloedt.
Want die windmolens zijn ook een teken dat we als samenleving een stap in het wegnemen van die andere zorgen willen zetten.
En dan zijn er ook weer zorgen over die zorgen. Mensen die denken dat mensen zoals ik 'verward' zijn, ongerichte emoties hebben die overtrokken zijn. Of is dat slechts retoriek?
En er zijn mensen die geen zorgen hebben, maar juist vertrouwen. 'Als het echt ernstig wordt dan gaan we wel handelen.' 'Als we genoeg kennis hebben weten we wat we moeten doen.' Zoveel vertrouwen dat ik mij daar dan weer zorgen over maak.